TỔ NGỮ VĂN
HOẠT ĐỘNG DẠY NGHIÊN CỨU BÀI HỌC – KHỐI 11
HỌC KỲ I – NĂM HỌC: 2023-2024
BÀI DẠY KĨ NĂNG NÓI VÀ NGHE
TRÌNH BÀY Ý KIẾN ĐÁNH GIÁ, BÌNH LUẬN VỀ MỘT VẤN ĐỀ XÃ HỘI
(BÀI 2: HÀNH TRANG VÀO TƯƠNG LAI)
Ở lớp 10, học sinh đã được luyện tập thực hành Nói và Nghe qua bài học“Thuyết trình về một vấn đề xã hội có sử dụng kết hợp phương tiện ngôn ngữ với các phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ”. Trong chương trình Ngữ Văn 11, các em sẽ được tiếp tục rèn luyện hai kĩ năng này; chú trọng cách mở đầu và kết thúc gây ấn tượng; phân tích, trao đổi với các ý kiến trái chiều để tăng sức thuyết phục cho bài nói.
Vào lúc 14h25, ngày 20/10/2023, cô Nguyễn Thị Phượng đã thực hiện tiết dạy mẫu nghiên cứu bài học “Trình bày ý kiến đánh giá, bình luận về một vấn đề xã hội” ở lớp 11B6 với sự tham dự của các giáo viên thuộc tổ Ngữ Văn. Tiết học được tổ chức dưới hình thức thực hành. Học sinh sẽ thực hiện bài thuyết trình và luyện tập nhận xét nội thuyết trình từ các bạn trong lớp.
Trước đó, học sinh đã được hướng dẫn viết văn bản nghị luận về một vấn đề xã hội: trình bày rõ quan điểm và hệ thống các luận điểm; cấu trúc chặt chẽ, có mở đầu và kết thúc gây ấn tượng; sử dụng các lí lẽ và bằng chứng thuyết phục, chính xác, tin cậy, thích hợp, đầy đủ. Học sinh có thể sử dụng nội dung của bài viết làm đề tài cho bài nói của mình. Trong bài Thực hành Nói và nghe, học sinh vận dụng kĩ năng tạo lập văn bản nghị luận để xây dựng ý tưởng cho bài nói của mình với chủ đề: Bài viết của bạn được lựa chọn để tham gia buổi tọa đàm Những góc nhìn cuộc sống, trình bày ý kiến, quan điểm của bạn về các vấn đề xã hội.
Giáo viên chia lớp thành 04 nhóm và hướng dẫn học sinh các bước chuẩn bị cho bài nói và nghe. Học sinh hợp tác cùng nhau trong hoạt động thảo luận nhóm lựa chọn đề tài cho bài thuyết trình, xác định mục đích nói, đối tượng nghe, không gian và thời gian nói, tìm ý và lập dàn ý, luyện tập nói ở nhà; học sinh xây dựng nội dung và thiết kế powerpoint cho bài nói, chuẩn bị các video phù hợp với nội dung trình bày.
Về kĩ năng nói, học sinh đại diện tổ 1 và tổ 3 tự tin thể hiện bài thuyết trình. Các em khẳng định cách nhìn của bản thân về các vấn đề xã hội như “Có phải lúc nào cũng theo đuổi đam mê?”, “Đại học có phải là con đường duy nhất để thành công”. Bài thuyết trình của hai em đã nhận được sự hưởng ứng rất tích cực từ các bạn trong lớp. Qua bài thuyết trình, học sinh tự tin bày tỏ cách nhìn nhân văn, sâu sắc của mình về những vấn đề được nhiều bạn trẻ quan tâm: “Niềm đam mê là yếu tố quan trọng giúp các bạn xác định phương hướng cho tương lai của chính mình”, “Đam mê mang lại sự tự do và nâng cấp bản thân ta từng ngày”; “Liệu không học đại học là thấp kém trong xã hội?... Tôi mong rằng mọi người đừng đánh đồng việc không học đại học là thấp kém, vì khi một ai đó xác định được hướng đi phù hợp với bản thân và nghiêm túc theo đuổi ước mơ bằng sự nỗ lực của họ, cho dù tiếp tục học đại học hay không, họ đều là những người thành công với quyết định làm chủ cuộc đời của riêng mình”.
Về kĩ năng nghe, học sinh tập trung lắng nghe nội dung bài thuyết trình của các bạn. Các em đóng góp ý kiến, nhận xét nhiệt tình, cởi mở. Sự tương tác thân thiện giữa người nghe và người nói đã mang lại bầu không khí vui vẻ cho lớp học. Giáo viên khuyến khích học sinh đưa ra quan điểm, cách đánh giá khách quan trên tinh thần xây dựng và cùng nhau học hỏi để tiến bộ.
Qua bài học “Trình bày ý kiến đánh giá, bình luận về một vấn đề xã hội”, học sinh được thực hành và nâng cao về kĩ năng nói đồng thời các em cũng được luyện tập kĩ năng nghe hiệu quả để đóng góp ý kiến về nội dung thuyết trình của các nhóm.
Sau đây là một số hình ảnh của tiết học:
