HỌP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ: MỘT SỐ VẤN ĐỀ ĐỌC HIỂU VĂN BẢN TRUYỆN NGẮN
TỔ NGỮ VĂN
NĂM HỌC 2024 – 2025
Thời gian: 9 giờ, thứ bảy, 30/11/2024
Địa điểm; Phòng Công đoàn
Thành phần: 11/12 giáo viên (Vắng cô Trân, nghỉ hậu sản)
Nhằm mục đích nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, tổ Ngữ Văn đã tổ chức họp nghiên cứu và thống nhất các Tri thức Thể loại Truyện ngắn. Đặc biệt, tổ lưu ý một số vấn đề trọng tâm của học sinh khối 12.
Nội dung:
- Nhận biết các yếu tố của văn bản truyện:
Nhân vật: xác định tên nhân vật có trong truyện hoặc tên nhân vật chính
Người kể chuyện: xác định ngôi kể (ngôi thứ nhất – có kèm đại từ xưng hô, ngôi thứ ba)
Không gian: cụm danh từ, nơi câu chuyện xảy ra
Thời gian: cụm danh từ, thời gian câu chuyện xảy ra
2. Nhận biết được chi tiết / chi tiết kì ảo trong văn bản.
3. Phân tích được tác dụng của việc lựa chọn người kể chuyện
- Xác định người kể chuyện theo ngôi kể nào? (với ngôi thứ nhất phải kèm theo đại từ xưng hô)
- Tác dụng:
+ Ngôi kể thứ nhất:
giúp câu chuyện đang kể hiện lên một cách chủ quan, chân thực
giúp bộc lộ tâm trạng, tính cách, quan điểm của người kể và của nhân vật được kể (xác định rõ tâm trạng, tính cách, quan điểm)
+ Ngôi kể thứ 3
giúp câu chuyện đang kể hiện lên một cách khách quan, chân thực
giúp bộc lộ tâm trạng, tính cách, quan điểm… của nhân vật được kể (xác định rõ tâm trạng, tính cách, quan điểm)
- Phân tích ý nghĩa của chi tiết trong việc thể hiện tính cách nhân vật.
- Xác định rõ chi tiết theo yêu cầu đề (nếu đề không cho sẵn chi tiết)
- Nêu tính cách nhân vật
5. Hiểu được đề tài, chủ đề của văn bản:
- Đề tài: thường là một cụm từ nêu phạm vi đời sống mà tác phẩm miêu tả. (Ví dụ: đề tài của “Lão Hạc”: nông thôn Việt Nam và đời sống người nông dân Việt Nam trước CMT8)
- Chủ đề: thường cụ thể hóa đề tài:
+ thể hiện/ phản ánh vấn đề gì (nêu cụ thể)
+ tác giả thể hiện thái độ gì (đồng cảm, thương xót, ca ngợi, phê phán)
(Ví dụ chủ đề của “Lão Hạc”: tác phẩm thể hiện cuộc sống cơ cực, bị dồn vào bước đường cùng đến mức phải lựa chọn cái chết của nhân vật lão Hạc, song lão vẫn giữ được phẩm chất tốt đẹp lương thiện. Từ đó, tác giả xót xa cho số phận người nông dân, ca ngợi bản chất lương thiện của họ, phê phán xã hội nửa thực dân nửa phong kiến. )
6. Dấu hiệu nhận biết truyện ngắn được viết theo phong cách hiện thực (đề tài, cảm hứng, nhân vật, cách sử dụng hình ảnh, chi tiết) (2/ 4 tiêu chí)
| Phong cách hiện thực |
Đề tài | Đời sống hằng ngày, cuộc sống và môi trường xã hội đương thời (kèm theo minh chứng trong văn bản) |
nhân vật | nhân vật điển hình cho một hoàn cảnh, tính cách, số phận trong xã hội (kèm theo minh chứng trong văn bản) |
Cảm hứng | Phê phán, bóc trần những tiêu cực của thực tại (kèm minh chứng trong văn bản) |
Nghệ thuật | Có xu hướng khắc hoạ chính xác, tỉ mỉ những bức tranh chân thực về cuộc sống và môi trường xã hội (kèm minh chứng trong văn bản) |